Villataks onder vuur

De Belastingdienst komt binnenkort mogelijk voor de rechter vanwege de villataks, een belasting die huiseigenaren met een woning boven de € 1.310.000 extra zwaar treft. De aanleiding is een proefproces dat door accountantskantoor BDO is aangespannen, waarbij wordt gesteld dat deze belasting in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Door de stijgende huizenprijzen komen steeds meer mensen in aanraking met deze belasting. Maar wat houdt de villataks precies in, en wat kunt u doen als u het er niet mee eens bent?

Wat is villataks?

De villataks is een extra belasting voor huiseigenaren met een woning waarvan de WOZ-waarde boven de € 1.310.000 ligt. Het gaat hier om een hoger eigenwoningforfait, een bedrag dat bij uw inkomen wordt opgeteld en waarover u belasting betaalt. Voor de meeste huizen geldt een forfait van 0,35% van de WOZ-waarde. Voor huizen boven de € 1.310.000 is dat aanzienlijk meer: € 4.585 plus 2,35% over het bedrag dat boven die grens uitkomt. Door die hogere bijtelling, de 'villataks', kan een groot deel van de hypotheekrenteaftrek komen te vervallen.

Tabel eigenwoningforfait 2024

Rekenvoorbeeld

Een rekenvoorbeeld maakt het verschil duidelijk: als uw woning een WOZ-waarde van € 1.750.000 heeft, bedraagt het eigenwoningforfait € 14.925 per jaar. Ter vergelijking: voor een woning met een waarde van € 950.000 is het eigenwoningforfait € 3.325 per jaar.

Stijgende huizenprijzen, stijgende belastingdruk

Inmiddels zijn 200.000 woningen een miljoen of meer waard. Steeds vaker zijn dit geschakelde woningen. Zo’n tien jaar geleden lag het aantal miljoenenwoningen nog op 14.000. De grens voor de villataks houdt geen gelijke tred met de stijgende woningprijzen, wat voor veel meer huiseigenaren een onverwacht hoge belastinglast met zich meebrengt. Lasten die niet overeenkomen met hun financiële draagkracht.

Aannames en kritiek

De villataks is gebaseerd op de aanname dat duurdere woningen niet alleen dienen als onderdak, maar bijvoorbeeld ook een beleggingsfunctie hebben. Dit ‘fictieve voordeel’ wordt door de Belastingdienst belast. Echter, veel huiseigenaren en financieel experts vinden deze redenering discutabel. Net als in de recente rechtszaak over de spaartaks wordt gesteld dat dit soort forfaitaire bedragen te ver afwijkt van de werkelijke situatie.

De discussie draait om de vraag of de villataks rechtvaardig is en of deze niet in strijd is met het recht op eigendom. Advocaten en experts vermoeden dat de belasting bij de rechter mogelijk geen stand zal houden, zeker gezien de uitspraken in eerdere belastingzaken.

Hypotheek vrij of kleine hypotheek

Ook voor huiseigenaren zonder hypotheek gaat deze forfaitaire bijtelling meer betekenen. Tot en met 2018 werd het eigenwoningforfait op nihil gesteld, als er helemaal of slechts een kleine hypotheekschuld op de woning zat (Wet Hillen). In dat geval had u dus geen last van de bijtelling, ook niet als die over een deel van de waarde 2,35% bedroeg. Maar vanaf 2019 wordt dit eigenwoningforfait in stapjes meegenomen in de belastingaangifte, en wel in 30 jaar tot de volle 100% van het forfait is bereikt. Voor 2024 geldt dat inmiddels 20% van het eigenwoningforfait wordt bijgeteld. Elk volgend jaar wordt dit 3,33% hoger. 

Wat kunt u doen als u het niet eens bent?

De villataks is een belastingmaatregel, waar steeds meer woningeigenaren mee te maken krijgen. De gang naar de rechter kan wellicht tot aanpassingen leiden, maar dat zal tijd kosten. De Belastingdienst kan de aanstaande rechtszaak nog niet officieel bevestigen, meldt het AD.
U als huiseigenaar, doet er verstandig aan om uzelf goed te laten informeren door uw belastingadviseur, aanslagen kritisch te bekijken en waar nodig bezwaar te maken, binnen de gestelde termijn.